Hỗ trợ đất ở, đất sản xuất cho hộ dân tộc thiểu số

Ninh Thuận có sáu huyện, một thành phố với 65 xã, phường, thị trấn. Trong đó, DTTS chiếm gần 57% số xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh. Hiện tại, có 14 xã và 77 thôn đặc biệt khó khăn. Diện tích tự nhiên lớn (hơn 335.832 ha), nhưng chủ yếu là đất đồi núi và một phần đất bằng đã bị thoái hóa, nghèo dinh dưỡng, cho nên đất sản xuất được tưới từ các công trình thủy lợi không nhiều, phần lớn đất chỉ sản xuất được một vụ trong mùa mưa; giao thông đi lại ở nhiều vùng còn rất khó khăn.

<p>Theo báo cáo của UBND tỉnh Ninh Thuận, toàn tỉnh có 20.253 hộ nghèo và 16.649 hộ cận nghèo. DTTS có 34.616 hộ/161.010 người, trong số này, có 11.139 hộ nghèo và 5.371 hộ cận nghèo. Toàn tỉnh có 920 hộ đồng bào DTTS chưa có đất ở, 3.033 hộ chưa có đất sản xuất. Phó Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Ninh Thuận Lê Thanh Hùng cho biết, cần có hơn 42 ha đất ở và 1.024 ha đất sản xuất để hỗ trợ đồng bào. Một số vùng có đất nhưng không sản xuất được do lượng nước mưa hằng năm quá thấp; số hộ nghèo mới tách hộ thiếu đất sản xuất ngày càng tăng; thiên tai làm xói lở, gây mất đất sản xuất nông nghiệp...

Các xã Phước Thành, Phước Thắng, Phước Tiến… (huyện Bác Ái) có hơn 320 hộ đồng bào DTTS đang thiếu đất ở và đất sản xuất. Nhiều người dân cho biết, phần lớn diện tích đất quy hoạch để đưa bà con đang sống trên núi cao về tái định cư tại các thôn đều là đất xấu, không sản xuất được. Anh Ka-tơ Lanh ở xã Phước Thắng nói: “Về khu tái định cư mới không sản xuất được, mấy năm nay, bà con phải quay lại núi làm rẫy mới có cái ăn...”.

Chủ tịch UBND huyện Bác Ái Mẫu Thái Phương cho biết, do đất đồi núi nghèo dinh dưỡng, cho nên có 30 hộ ở xã Phước Thắng trở lại núi. Số hộ còn lại ở các xã khác cũng sản xuất không hiệu quả, nhiều người phải đi làm thuê kiếm sống.

Lý giải vì sao sau ba năm triển khai thực hiện Quyết định 755, việc hỗ trợ đất ở cho đồng bào DTTS tại Ninh Thuận là 0%; hỗ trợ đất sản xuất chỉ đạt 15,64%; hỗ trợ lao động học nghề là 0%..., Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phan Quang Thựu cho biết: "Do quỹ đất công tại các xã không còn; chương trình không có kinh phí đền bù; phần lớn đất vướng vào phần đất lâm nghiệp; kinh phí quản lý, kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả chương trình không được bố trí, cho nên các cấp, các ngành rất khó khăn khi thực hiện...".

Tại huyện Thuận Bắc, hơn 100 hộ thiếu đất ở, đất sản xuất. Mấy năm qua, huyện nỗ lực tìm đất để cấp cho dân, nhưng do đất dự phòng tại các xã không còn, cho nên huyện tập trung tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi nghề. Tuy nhiên, mức hỗ trợ thấp, phần lớn hộ nghèo đồng bào DTTS không có tiền để bổ sung vốn đầu tư sản xuất, chăn nuôi. Việc vay vốn gặp khó khăn, vì trước đó, hộ nghèo đã vay từ nhiều chương trình khác và có số dư nợ tương đối lớn, có hộ không đủ điều kiện vay theo quy định của Ngân hàng Chính sách Xã hội…, cho nên kết quả chưa được như mong muốn.

Hiện tại, quy định mỗi hộ nghèo chỉ được hỗ trợ năm triệu đồng để chuyển đổi nghề là không phù hợp thực tế. Bên cạnh đó, theo báo cáo của các huyện, nguồn vốn phân bổ về địa phương để thực hiện Quyết định còn rất chậm. Các chương trình lồng ghép chưa được triển khai cụ thể. Một số hộ chuyển đổi nghề, nhưng cũng chưa ổn định được đời sống, vì sản phẩm làm ra chưa có thị trường tiêu thụ...

Ninh Thuận đang cố gắng khắc phục vấn đề này. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phan Quang Thựu cho biết: Sở đã rà soát, thống kê lại ba loại đất rừng, trong đó 14 nghìn ha dự kiến sẽ được đưa ra khỏi đất rừng để cấp đất ở cho đồng bào DTTS, đất sản xuất trong giai đoạn triển khai thực hiện Quyết định 2085/ QĐ-TTg ngày 31-10-2016 về “Phê duyệt chính sách đặc thù hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2017-2020”.

Năm 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã rà soát và đưa ra khỏi đất rừng hơn 8.000 ha, đang đợi ý kiến chấp thuận của HĐND tỉnh Ninh Thuận để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thực tế cho thấy, khâu điều tra, nhận định, khảo sát cũng như việc xây dựng, triển khai thực hiện Quyết định 755 tại các huyện còn chậm, làm ảnh hưởng đời sống của đồng bào. Với tinh thần vướng mắc đến đâu, tháo gỡ đến đó, UBND tỉnh Ninh Thuận cần sớm xây dựng và phê duyệt đề án thực hiện các nội dung của Quyết định 2085/QĐ-TTg giai đoạn 2017-2020, kịp thời có những giải pháp tháo gỡ khó khăn, giúp đồng bào DTTS sớm được hỗ trợ đất ở, đất sản xuất để ổn định đời sống, góp phần hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới theo mục tiêu đã đề ra.